Tăng cường mạng lưới quan trắc
Hiện nay, tại Việt Nam có 30 trạm quan trắc không khí tự động, liên tục (27 trạm cố định và 3 xe di động) tại các thành phố lớn và cả các địa phương. Ngoài ra, theo quy hoạch mạng lưới quan trắc môi trường không khí sẽ được tăng cường thêm 58 trạm tính đến năm 2020. Tính đến nay đã có 57 địa phương trong cả nước thành lập Trung tâm Quan trắc môi trường với các tên gọi khác nhau, trực thuộc Sở TN&MT hoặc Chi cục Môi trường.
Tại một số địa phương có nguồn ngân sách dồi dào hoặc có sự hỗ trợ kinh phí của các dự án, tổ chức trong và ngoài nước như Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Bắc Giang, Thái Nguyên, TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bà Rịa-Vũng Tàu, Bình Dương, Đà Nẵng…, các nguồn lực tài chính, trang thiết bị và con người đã được quan tâm đầu tư, phát triển khá mạnh.
Đáng chú ý, trong những năm qua, Trung tâm Quan trắc môi trường đã được Bộ TN&MT, Tổng cục Môi trường đầu tư hệ thống trang thiết bị cơ bản phục vụ quan trắc môi trường, phân tích và kiểm định, hiệu chuẩn thiết bị môi trường, hạ tầng công nghệ thông tin môi trường; đồng thời, đào tạo và tăng cường nguồn lực cán bộ thực hiện quan trắc môi trường. Một trong số các thành quả đó là Phòng Quan trắc môi trường đã được Văn phòng Công nhận chất lượng (BOA) thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ chính thức công nhận đạt tiêu chuẩn ISO/IEC 17025:2005.
Có thể nói đây là sự kiện quan trọng, ghi nhận sự cố gắng nỗ lực của Phòng Quan trắc môi trường nói riêng và Trung tâm Quan trắc môi trường nói chung trong việc từng bước tiêu chuẩn hóa hoạt động quan trắc môi trường nhằm hoàn thành các nhiệm vụ được giao cũng như phục vụ nhu cầu xã hội đảm bảo độ chính xác, tin cậy, hiệu quả và nhanh chóng, khẳng định sự chuyên nghiệp và vị thế chỉ huy điều hành của Trung tâm trong mạng lưới quan trắc môi trường toàn quốc. Đây là lần đầu tiên ở Việt Nam một đơn vị thực hiện quan trắc, thử nghiệm các phép thử môi trường không khí và nước tại hiện trường được công nhận VILAS.

Tiến hành lấy mẫu quan trắc chất lượng môi trường nước.

Nhu cầu bức thiết
Hệ thống mạng lưới quan trắc môi trường được hình thành, vận hành đúng quy định sẽ đánh giá được diễn biến chất lượng môi trường, các tác động môi trường trong quá trình triển khai các dự án đầu tư, từ đó kịp thời cảnh báo những vấn đề phát sinh có thể gây ô nhiễm môi trường, giúp cấp quản lý đưa ra giải pháp khắc phục.
Số liệu, kết quả quan trắc môi trường được đánh giá là "đầu vào" quan trọng phục vụ cho công tác kiểm soát ô nhiễm, quản lý và BVMT, dự báo ô nhiễm môi trường cũng như đề xuất các biện pháp, chính sách, chiến lược phòng ngừa, cải thiện và giảm thiểu tình trạng ô nhiễm và suy thoái môi trường.
Rõ ràng công tác quan trắc môi trường đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội lâu dài. Thế nhưng, làm thế nào để công tác này vào đúng vị trí là mũi tiên phong mở đường phát triển bền vững vẫn là một vấn đề khó.
Năm 2013, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị định số 27/2013 quy định điều kiện của tổ chức hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường. Nghị định ra đời và triển khai thực hiện sẽ góp phần nâng cao chất lượng hoạt động dịch vụ quan trắc trong thời gian tới, cung cấp các số liệu quan trắc môi trường có độ tin cậy và chính xác cao; hỗ trợ đắc lực cho công tác quản lý và BVMT trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Theo Nghị định, các tổ chức hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường bao gồm hoạt động quan trắc tại hiện trường và hoạt động phân tích môi trường phải có Giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động như có Quyết định thành lập hoặc Giấy chứng nhận hoạt động khoa học công nghệ hay Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, Giấy chứng nhận đầu tư do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp, trong đó có hoạt động quan trắc môi trường; đủ điều kiện về nhân lực, trang thiết bị và cơ sở vật chất thực hiện hoạt động quan trắc môi trường... được quy định cụ thể tại Điều 9 và Điều 10.
Tổ chức muốn tham gia hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường phải làm thủ tục để nghị cấp Giấy chứng nhận và phải nộp phí thẩm định điều kiện hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường, nộp lệ phí trong trường hợp được cấp, gia hạn, điều chỉnh nội dung và cấp lại Giấy chứng nhận theo quy định của pháp luật.